🏛️ Kendini Bil ve Ölçülü Ol: Hayatın İki Sessiz Öğüdü

Bazı sözler çağların içinden süzülerek gelir. Ne zaman söylendiği, kimin söylediği zamanla silinir; ama anlamı hep kalır.

Antik Yunan’dan bugüne ulaşan iki cümle var ki hâlâ ruhumuza dokunur:

“Gnothi Seauton” Kendini bil.

“Mēden Agan” Hiçbir şeyde aşırıya kaçma.

Bu iki evrensel öğüt, Delfi Tapınağı’nın girişine kazınmış. Ancak bu yazıtlar sadece taşlara değil, insanlığın kolektif hafızasına da kazındı.

Çünkü o tapınak, bir anlamda içsel uyanışın ve yüzleşmenin simgesi bana göre…

 

Delfi Tapınağı: Tanrılardan Çok, İnsana Dair

Antik Yunan’da Delfi, sadece kehanetlerin değil, kendini arayanların mekânı. Pythia adlı rahibeler tanrılardan gelen mesajları iletirken, aslında insanın kendi içinden geçenleri duyuyormuş.

Ve tapınağın kapısındaki bu iki yazı, gelen herkesi uyarıyordu:

“Önce kendine bak. Sonra neyi isteyeceğini bil.”

Kendini Bilmeden Yürüyemezsin

Kendini bilmek, yalnızca aynadaki yüzünü tanımak değil.

İçindeki gölgeleri, çatışmaları, arzuları ve kırılganlıkları da tanımak değil mi?

Zamanla öğrendim ki: Kendi karanlığını inkâr eden biri, başkasının ışığına muhtaç kalıyor.

Bu sözü ilk kez duyduğumda bir tür iç sarsıntı yaşamıştım. Zamanla bu ifade, benim için bir yaşam pusulasına dönüştü.

Sade ve yalın. Senden hiç bir beklenti istemiyor. Seni yormuyor. Uzaklara git orada kendine dön demiyor. Koşul da sunmuyor.

“Gnothi Seauton.”

Çünkü içimdeki karmaşaya yol bulmadan, dışarıda hiçbir yön geçerli olmaz.

Hiçbir Şeyde Aşırıya Kaçma: Denge Bir Bilgeliktir

Antik çağ filozofları için erdem, dengeyi korumaktan geçiyormuş.

Aşırı cesaret delilik; aşırı sevgi körlük demişler.

Bugün de aynı şey geçerli değil mi? 

Ben de zaman zaman kendi duygularımın fazlalığında kayboluyorum.

Sevincimden utanma, sonra tekrar sevindim.

Ve sonunda şunu fark ettim:

Duygular bastırılmaz, ölçülür.

Sevinmekten utandığım anlarda bile, iç sesim şöyle dedi:

“Bu senin de hakkın, rahat ol”

Matrix’te “Gnothi Seauton”: Modern Çağın Kehaneti

Matrix filminde Neo, bilinmeyeni ararken bir aynada bu yazıyı görüyor:

“Gnothi Seauton”  Kendini bil.

İşte o an film felsefeye dönüşür. İzleyen biliyordur.

Çünkü gerçeklik, dışarıda değil içeridedir.

Hakikate uyanmak, kişinin kendiyle yüzleşmesiyle başlıyor.

O sahne bana hep şunu hatırlatır:

Kurtuluş, başkalarının söylediğinde değil; içindeki hakikatte saklıdır.

Modern Dünyada Bu İki Söz Ne Anlatıyor?

Bugün her şey hızla tüketiliyor:

Zaman, ilişkiler, değerler…

Kendimizi unutmak, aşırılıkla övünmek sıradan hale geldi.

Ama bu iki eski söz hâlâ kulağımıza fısıldıyor. 

*Dur, 

*Sınırlarını hatırla, 

Çünkü eksik olan şey lüks değil; sadelik, sükûnet ve içsel denge.

Son Söz: Sessizliğin İçindeki Bilgelik

“Kendini bilmeyen, her yere dağılır. Ölçüsüz yaşayan, her şeyde kaybolur.”

Bu yüzden:

Kendini bil, çünkü seninle başlar her şey.

Ve ölçülü ol, çünkü seninle yıkılır ya da yükselir hayat.

Son bir yıldır bu sözlerin aslında her yıl kişinin kendini nasıl yenilediğini ve ne kadar yol aldığını bana gösteriyor. Çünkü yaşam kaderin bize sundukları değil, bizim bunun üzerine ne koyduğumuz ve o yola ulaşmak için kendimizi ne kadar geliştirdiğimizle de ilgili. 

Sevgiler 

Fethiye